Bekendmaking 28 schilderijen tentoonstelling Vermeer

Uitzonderlijke bruiklenen

In de tentoonstelling Vermeer zijn 28 schilderijen te zien, afkomstig uit collecties en musea in Europa, de Verenigde Staten en Japan. Zeven schilderijen zijn nooit eerder voor het publiek in Nederland te zien geweest, te weten het pas gerestaureerde Brieflezend meisje aan het venster (Gemäldegalerie Alte Meister, Dresden), De koppelaarster (Gemäldegalerie Alte Meister, Dresden), Onderbreking van de muziek (The Frick Collection, New York), Dame en dienstmeid (The Frick Collection, New York), Het glas wijn (Gemäldegalerie, Berlijn), Luitspeelster (The Metropolitan, New York) en Jonge vrouw aan het virginaal (The Leiden Collection, New York).

Andere hoogtepunten zijn Het meisje met de parel uit het Mauritshuis (Den Haag, te zien t/m 30 maart), De geograaf uit het Städel Museum (Frankfurt am Main), Schrijvende vrouw met dienstbode uit The National Gallery of Ireland (Dublin) en Vrouw met de weegschaal uit The National Gallery of Art (Washington D.C).

De Frick Collection in New York leent voor het eerst in de geschiedenis alle drie schilderijen van Vermeer uit haar verzameling samen uit, te weten de Dame en de Dienstmeid, de Onderbreking van de muziek en de Soldaat en het lachende meisje. Twee van deze drie schilderijen zijn voorafgaand aan de tentoonstelling uitgebreid in het Rijksmuseum onderzocht.

Johannes Vermeer

Johannes Vermeer (1632-1675) leefde en werkte in Delft. Zijn werk is vooral bekend om zijn verstilde, introverte scènes binnenshuis, zijn ongekende gebruik van helder, kleurrijk licht en zijn overtuigende illusionisme. In tegenstelling tot Rembrandt is van Vermeer een opvallend klein oeuvre van 37 schilderijen bekend.

Nieuw onderzoek

In aanloop naar de tentoonstelling is uitgebreid onderzoek gedaan naar de Delftse kunstenaar, wat nieuwe inzichten heeft opgeleverd over onder andere zijn maatschappelijke positie, zijn contacten met andere kunstenaars en mensen uit zijn omgeving, en de invloed van zijn omgeving op zijn werk. Moderne scantechnieken hebben het onderzoek naar Vermeer de afgelopen decennia in een stroomversnelling gebracht. Een team van conservatoren, restauratoren en natuurwetenschappers van het Rijksmuseum heeft in nauwe samenwerking met het Mauritshuis en de Universiteit van Antwerpen, diepgaand onderzoek verricht naar de zeven schilderijen van Vermeer in Nederlands bezit, waarbij ook schilderijen uit andere collecties zijn betrokken. Hiervoor wordt onder andere gebruik gemaakt van geavanceerde Macro-XRF en RIS-scantechnieken. Onlangs zijn enkele opzienbarende veranderingen in o.a. het Melkmeisje aan het licht gekomen, wat ons meer inzicht biedt in de werkwijze van Vermeer, zijn artistieke keuzes en zoektocht naar de perfecte compositie.

Boeken bij de tentoonstelling

• Vermeer
  Een uitgebreide publicatie met alle schilderijen van Vermeer in samenhang besproken
  Auteurs: Gregor J.M. Weber, Pieter Roelofs e.a.
  Ontwerp door Irma Boom
  320 pagina's, Nederlandse en Engelse editie, Franse en Duitse edities in voorbereiding
  Uitgave van het Rijksmuseum in samenwerking met Hannibal Books
  
• Johannes Vermeer. Geloof, licht en reflectie
  Auteur: Gregor J.M. Weber
  Ontwerp door Irma Boom
  168 pagina's, Nederlands en Engelse editie
  Uitgave van het Rijksmuseum
  
• nijntje x vermeer
  Een boekje waarin kinderen worden uitgenodigd de schilderijen van Vermeer en Dick Bruna met elkaar te vergelijken.
  Ontwerp door Irma Boom
  40 pagina's, Nederlandse en Engelse editie
  Uitgave van het Rijksmuseum en Mercis
  

Programma Vermeer

• Podcast

De schilderijen van Johannes Vermeer zijn wereldberoemd, maar wat weten we eigenlijk over de maker zelf? Presentator Janine Abbring gaat in gesprek met Gregor Weber en Pieter Roelofs. Vanaf medio januari zijn twee nieuwe afleveringen in de podcastserie In het Rijksmuseum beschikbaar.

• Online experience

Dichter bij Vermeer via de online experience, met de mooiste details, verhalen en nieuwste inzichten over het leven en werk van de grote meester. Medio januari beschikbaar op de website van het Rijksmuseum

• Online cursus Vermeer

Vermeer schilderde een intieme wereld waarin je je als kijker meteen betrokken voelt. Hoe deed hij dat? Gregor Weber en Pieter Roelofs vertellen in deze online cursus wat Vermeer zo bijzonder maakt en laten je kijken naar de allermooiste details. Medio april online.

• Symposium

In samenwerking met het Mauritshuis organiseert het Rijksmuseum eind maart 2023 een tweedaags symposium waarin recent technisch en kunsthistorisch onderzoek centraal staat.

Kaartverkoop

De kaartverkoop voor de tentoonstelling is gestart via de website van het Rijksmuseum.

Toegankelijke programma's

Voor blinde en slechtziende bezoekers
Je kunt een audiodescriptietour volgen tijdens je bezoek aan de tentoonstelling. Vincent Bijlo omschrijft de schilderijen. Deze kun je via je eigen telefoon beluisteren middels een QR-code. Vergeet je oortjes of koptelefoon niet. Op 31 maart zijn er rondleidingen voor blinde en slechtziende bezoekers. Naast mooie beschrijvingen en voelobjecten zal er ook muziek worden gespeeld op zaal op de instrumenten uit Vermeers schilderijen. Boek hier.

Voor mensen die prikkelgevoelig zijn
Op 12 maart is er een prikkelarme avondopenstelling voor mensen met autisme, hersenbeschadiging, tinnitus of een andere reden waardoor je niet naar een drukke tentoonstelling kan. Ook mensen in rolstoel zijn deze avond welkom. Boek hier.

Voor dove en slechthorende bezoekers
Op 19 maart is er een lezing in Nederlandse Gebarentaal. Er zal ook een tolk aanwezig zijn om naar het Nederlands te tolken. Boek hier Op 19 maart is er ook een lezing in het Nederlands met Nederlandse boventiteling. Boek hier.

Tentoonstellingsontwerp

Het ontwerp van de tentoonstelling Vermeer wordt toevertrouwd aan de Franse architect en ontwerper Jean-Michel Wilmotte. Zijn ontwerp is gebaseerd op de karakteristieke composities van Vermeer. Het Rijksmuseum werkt al sinds 2004 samen met Wilmotte. Hij ontwierp onder meer de herinrichting van Rijksmuseum na de renovatie van het gebouw. Ook ontwierp hij de glazen ruimte waarin Operatie Nachtwacht plaats vindt.

Vermeer in Delft

Parallel aan de tentoonstelling Vermeer in het Rijksmuseum organiseert Museum Prinsenhof Delft de tentoonstelling Het Delft van Vermeer (10 februari t/m 4 juni 2023). Hierin staat voor het eerst de cultuurhistorische context waarin Vermeers praktijk tot grote bloei kwam centraal. Werken van Delftse tijdgenoten worden getoond naast Delfts aardewerk, Delftse tapijten, archivalia en egodocumenten.

Onmisbare steun

De tentoonstelling Vermeer wordt mede mogelijk gemaakt door Ammodo, Blockbusterfonds, Rijksmuseum International Circle, Rijksmuseum Patronen en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun. Meer dan ooit is duidelijk dat subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden essentieel zijn en blijven voor het Rijksmuseum.

Beeldmateriaal

Download hier het beeldmateriaal van de tentoonstelling Vermeer.