Prayer Nut with Original Case and Pouch

Prayer Nut with the Carrying of the Cross and the Crucifixion

BK-1981-1

Opengewerkte, kogelvormige noot, bestaande uit twee holle helften, insluitend een Calvarieberg en een Kruisdraging. De Calvariegroep bestaat uit de drie kruisen, geplaatst voor een landschapje met bomen en een torenvormig bouwwerk met rechts Judas aan een boomtak hangend, in het midden een naar links lopende man in profiel en geheel links Petrus (?) met de hand onder het hoofd, alsof hij slaapt, in de Hof van Getsemane. Vóór Christus' kruis staat in profiel naar links een jongeling met lans, die hij richt voor de op de rug geziene, blinde Longinus met grote tulband, die te paard zit. Voorts links, eveneens op de rug gezien, een ruiter met vaan, geheel rechts op de achtergrond een ons toegewende, op een hoorn blazende ruiter, een naar rechts rijdende ruiter met tulband, achter deze een man met de spons aan een riet en op de voorgrond een ruiter naar links met de vuist omhoog en een schild op de rug. Links vooraan het groepje van de in zwijm vallende Maria, ondersteund door St. Jan en twee heilige vrouwen. De schriftrand is als volgt: tuam cruce(m) adoramus d(omi)ne via(m) gloriosa(m) recolimus passio(n)es q(ui) pas(sus) es(t) p(ro) n(obi)s m(ortuu)s n(obi)s (wij aanbidden Uw kruis, Heer, en wij herdenken de glorievolle weg van het Lijden; die geleden heeft en gestorven is voor ons). In de Kruisdraging strompelt Christus naar rechts achter beide moordenaars, voortgesleept door een soldaat met een dik touw over zijn schouder. Christus houdt met de rechter hand een punt van de doek, die de voor Hem knielende Veronica ophoudt; een hond springt in de richting van de doek. Links, uit Jeruzalems stadspoort, geflankeerd door bastions, verschijnen twee ruiters, van wie één een tulband, de ander een bisschopsmijter draagt en een scepter in de rechter hand heeft. Geheel op de achtergrond een man in profiel met lans en een op de rug geziene ruiter met vaantje, rijdend in de richting van een drie- heuvelig landschap met op elke top een boom. Achter Christus staat nog een soldaat met opgeheven knuppel in de ene en een hamer in de andere hand; daar schuin achter een Hem toeschreeuwende soldaat met een tweetand, een dievenvanger, en een derde soldaat slechts op de rug te zien, allen te herkennen aan hun helm. In het schietgat van het eerste bastion wordt een kanonsloop zichtbaar, op de achterste verschansing een tweede naar voren stekende loop, waarachter een mannenkop. Op de schriftrand :jugu(m) ec(ce) meum suave est et onus meu(m) leve (zie mijn juk is zoet, mijn last is licht). Bij sluiting gaan de twee raakvlakken tussen beide helften schuil onder een band van gevlochten takken (doornenkroon?), onderbroken door het vrijwel gelijkvormige scharnier en sluitstuk. Eén pool bestaat uit een zes puntige ster met gaatje, waaromheen de smalle tekstband : jhesus nazeren(u)s rex iudeoru(m) (Jezus van Nazareth koning der Joden). Hieromheen een fries van opengewerkte visblazen, door een rand gescheiden van een tweede fries met een dubbele rij van een opengewerkt peervormig motief; elke visblaas is weer onderverdeeld in visblaasjes en rondjes, elke peervorm in vierpasjes. De tegenover liggende pool heeft een zich wendende zon in een ronde tekstband: eewert ian z' va(n) bleiswick, eveneens omgeven door visblaas- en peermotief. Zowel scharnier als sluitstuk zijn boven en onder ingesloten door twee paneeltjes elk met een medaillon, waarin een geslachtswapen. Bij de noot behoort een koperen foedraal en een zak van rood fluweel (resp. BK-1981-1-A en BK-1981-1-B).

• coat of arms, above and below the hinge and clasp, carved: the family coats of arms of Evert (‘Eewert’) Jansz van Bleiswijk (three shot pellets), and his wife, Erkenraad van Groenewegen (three pea pods)
• inscription, encircling the scene of the Crucifixion in the upper half-sphere of the nut’s interior, carved: ‘tuam cruce[m] adoram[us] d[omi]ne tua[m] gloriosa[m] recolim[u]s passio[n]e[m] q[ui] pas[sus] esp[ro] n[obi]s m[iserere] n[obis]’
• inscription, encircling the scene of the Carrying of the Cross in the bottom half-sphere of the nut’s interior, carved: ‘jugu[m] en[im] meum suave est et onus meu[m] leve’
• inscription, on the upper ‘pole’ of the nut’s exterior (around a star), carved: ‘eewert ian z' va[n] bleiswick’
• inscription, on the lower ‘pole’ of the nut’s exterior (around a star), carved: ‘jhes us nazeren[u]s rex iudeoru[m]’

• Art Gallery of Ontario. (2016, 25 november). The Boxwood Project. Geraadpleegd van http://boxwood.ago.ca/object/crucifixion-carrying-cross-0
• Scholten, Frits, 'Joost van Cranevelt's prayer nut', Simiolus 36 (2012), nr. 3/4, p. 123-141.
• Ch. A. Mesenzeva, 'Spätgotische Miniaturschnitzereien in der Ermitage in Leningrad', Pantheon 36 (1978), p. 34.
• J. Leeuwenberg, 'De gebedsnoot van Eewert Jansz van Bleiswick en andere werken van Adam Dirksz', Miscellanea Jozef Duverger, Gent 1968, p. 614-624.

• sculptor: workshop of Dircksz, Adam, Northern Netherlands
• sculptor: workshop of Dircksz, Adam, Delft (possibly)

c. 1500 - in or before 1531

buxushout

• diameter 46 mm
• height 95 mm x depth 20 mm

Public domain

Commissioned by Evert Jansz van Bleiswijck (1460-1531) and his wife Erkenraad van Groenewegen (1466-1544), Delft, c. 1500-31;{As stated on the object (name and coats of arms). The subsequent provenance is probable, but unconfirmed, up to the time the prayer nut comes into the possession of Mr Dirk (`Theodorus´) van Bleyswijck (1655-1700), and again unconfirmed, until it entered into possession of Marcellus Emants (1854-1923). For the Van Bleiswijck genealogy, see H.K. Nagtegaal, `Het Delftse geslacht Van Bleyswijck´, _Ons Voorgeslacht, Maandblad van de Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie_ 63 (2008), no. 603, pp. 261-95.} ? their son Dirck Evertsz van Bleiswijck (1495-1563), Delft, married to Maria Jacobsdr Fijck; ? their son Adriaen Dircksz Fijck van Bleyswijck (1555-1612), Delft, married to Claasje Hugedr van der Dussen (1559-1631); their son Dirk Adriaansz van Bleyswijck (1577-1631), Delft, married to Liesbeth Damensdr van der Graft (1583-1662); their son Hugo Dircksz van Bleyswijck (1615-1663), married to Maria Adriaensdr Beijes (1617-1675), Schiedam; their son Mr Dirk (`Theodorus´) van Bleyswijck (1655-1700), Schiedam, married to Emmerentia van der Staal (1652-1692);{A late 17th-century annotation in The Hague, Hoge Raad van Adel, Familiearchief Van Slingelandt, inv. no. 438 (unpaged), states that Mr Dirk (`Theodorus´) van Bleyswijck was the owner of the prayer nut: _in een houten appel daer de passie of het lyden van Christus / konstigh in is gesneeden en van onse voorouders / van vader tot soon altyt is gerecommandeert dat dese / appel altyt aen geslacht most blyven alsoo se seer langh / in het geslacht van Bleyswijck is geweest en op eenigen / honderden_ [jaren] _altyt is geaestimeert geweest sy is tegenwoor= / digh berustende onder den heer Diederik van Bleys= / wyck Burgemeester der Stadt Schiedam en / hoogheemraedt van Schielandt buyten op den appel / staen gesneden dese twee wapenen_ [a drawing of the two escutcheons follows].} ? Dr Abraham Cornelisz van Bleyswijck (1686-1761), Delft, married to Maria Gribius; ? their son Pieter Abrahamsz van Bleiswijk (1724-1790), pensionary in Delft and between 1772 and 1787 Grand pensionary of Holland in The Hague;{He was married to Geertruida Antonia van Bleiswijk, in what was to remain a childless union. Perhaps this explains how the prayer nut eventually left the family, thereafter entering the Emants family´s possession. In that case, the piece would have been handed down from Pieter Abrahamsz van Bleiswijk, as Leeuwenberg proffered, to Guiljelmus (`Guilliam´) Balthasar Emants (1737-?), who succeeded the former as pensionary of Delft in 1772. J. Leeuwenberg with the assistance of W. Halsema-Kubes, _Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum_, coll. cat. Amsterdam 1973, p. 127.} ? Guiljelmus (`Guilliam´) Balthasar Emants (1737-?), who succeeded Pieter Abrahamsz van Bleiswijck as pensionary of Delft in 1772;{J. Leeuwenberg with the assistance of W. Halsema-Kubes, _Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum_, coll. cat. Amsterdam 1973, p. 127.} ? his son Marcellus Emants (1778-1854), The Hague, married to Henriette Isabella van der Feen (1786-1864); ? their son Guilliam Balthasar Emants (1818-1870), The Hague, married to Anna Elisabeth Petronella Verwey Mejan (1824-1908); their son, the author Marcellus Emants (1848-1923), Baden (Switzerland), married to Jenny Emma Gertrude Kühn (1877-1956); their daughter Eva Clara Jenny (`Lilith´) Emants (1909-1985), The Hague, 1956; from whom, on loan to the museum, 1959-81; from whom,{According to the museum´s inventory book, acquired from `the heirs of Marcellus Emants in Velp´.} fl. 55,000, to the museum, 1981

• Art Gallery of Ontario. (2016, 25 november). The Boxwood Project. Geraadpleegd van http://boxwood.ago.ca/object/crucifixion-carrying-cross-0
• Scholten, Frits, 'Joost van Cranevelt's prayer nut', Simiolus 36 (2012), nr. 3/4, p. 123-141.
• Ch. A. Mesenzeva, 'Spätgotische Miniaturschnitzereien in der Ermitage in Leningrad', Pantheon 36 (1978), p. 34.
• J. Leeuwenberg, 'De gebedsnoot van Eewert Jansz van Bleiswick en andere werken van Adam Dirksz', Miscellanea Jozef Duverger, Gent 1968, p. 614-624.

To refer to this object, please use the following persistent URL:

https://id.rijksmuseum.nl/20014984