Revolusi! Indonesië onafhankelijk

Te zien zijn meer dan 200 objecten uit Australië, België, Engeland, Indonesië en Nederland, als getuigen van dit turbulente verleden. Van herinneringen in privébezit tot niet eerder in Nederland vertoonde schilderijen uit Indonesische kunstcollecties.

Onderdeel van de tentoonstelling zijn foto’s, affiches en pamfletten, die indertijd in Indonesië in beslag zijn genomen door Nederlandse militaire inlichtingendiensten. Dankzij samenwerking met het Nationaal Archief te Den Haag, dat het archief van deze inlichtingendiensten beheert, worden deze bronnen voor het eerst tentoongesteld.  

De geest van revolutie en strijd

Revolusi! begint met het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid op 17 augustus 1945 door Sukarno. Slotakkoord is de intocht van diezelfde Sukarno op 28 december 1949, een dag nadat Nederland de soevereiniteit overdraagt. Binnen dit tijdsbestek gaat het in de tentoonstelling om de geest van de revolutie en de strijd om de toekomst van Indonesië. Aan de orde komen onderwerpen als nationalisme, antikolonialisme, jeugd, kunst, diplomatie, propaganda, geweld, informatieoorlog en vluchtelingen. De rode draad zijn de ervaringen van twintig individuen, verschillend van achtergrond, verblijfplaats en politiek standpunt.

Kunstenaars in de revolutie

De revolutie was voor Indonesische nationalisten een periode van experiment en creativiteit. Kunstenaars vormden samen met politici een moderne revolutionaire voorhoede. Schilderijen hingen in overheidsgebouwen als verbeelding van de Indonesische revolutie. Posters, graffiti en pamfletten kleurden het straatbeeld. Kunst werd ingezet als politiek middel om de Indonesische onafhankelijkheid in binnen- en buitenland te propageren. Kameraadschap, leiderschap, oorlogsgeweld, jeugdig elan en strijdvaardigheid zijn de onderwerpen die de geëngageerde Indonesische kunstenaars in hun werk verbeeldden. Zo werd een beeld van de revolutie gecreëerd als een gezamenlijke inspanning van het Indonesische volk. In de tentoonstelling is o.a. werk te zien van Trubus Soedarsono, Sudjojono, Otto Djaya, Basoeki Abdullah, Hendra Gunawan, Affandi en Henk Ngantung.

Hedendaagse kunstopdracht

De in Yogyakarta gevestigde kunstenaar Timoteus Anggawan Kusno (1989) maakt in opdracht voor de tentoonstelling een kunstwerk met objecten van het Rijksmuseum uit de koloniale periode. Hij geeft een stem aan en verbeeldt het antikoloniale verzet dat voorafging aan de Indonesische revolutie en de gevolgen van de koloniale ervaring in de wereld van vandaag.

Bruiklenen

Ook zijn bruiklenen zijn toegezegd door o.a, Affandi Museum Yogyakarta, Galeri Nasional of Indonesia Jakarta, Jakarta Art Council, Museum Seni Rupa Jakarta, Museum Komunikasi dan Informatika Jakarta, Museum Universtas Pelita Harapan Tangerang, Imperial War Museum London, National Library of Australia, Tropenmuseum Amsterdam. Universiteitsbibliotheek Leiden, Museum Bronbeek Arnhem, Nationaal Archief Den Haag, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Amsterdam, Nationaal Museum voor Wereldculturen, Nationaal Militair Museum particuliere collecties en families.

Boek

Bij de tentoonstelling verschijnt in februari 2022 het boek Revolusi! Indonesië onafhankelijk met bijdragen van Harm Stevens, Amir Sidharta, Bonnie Triyana, Marion Anker, Remco Raben, Yudhi Soerjoatmodjo, Aminudin TH Siregar en Anne-Lot Hoek. Omslag en vormgeving: Irma Boom Office. Uitgegeven door Atlas Contact
Nederlands 978 90 450 4573 3 | ISBN Engelstalig 978 90 450 4575 7

Online tentoonstelling

Voor meer verdieping en voor mensen die niet naar het museum kunnen reizen komt er ook een online versie van Revolusi! Via een interactieve wereldkaart maken mensen kennis met tien ooggetuigen.

Programmering

Rondom de tentoonstelling worden binnen en buiten het museum programma’s en producten gemaakt waarin de thema’s en verhalen uit de tentoonstelling breder worden uitgemeten, met ruimte voor dialoog over de verschillende perspectieven en de nawerking van deze geschiedenis. Meer informatie over data, programma en sprekers wordt t.z.t. bekend via rijksmuseum.nl/revolusi

Samenstelling en samenwerking

De tentoonstelling Revolusi! Indonesië onafhankelijk wordt samengesteld door Harm Stevens, conservator Geschiedenis Rijksmuseum, Amir Sidharta, curator and onderzoeker, directeur Museum Lippo/Museum Universitas Pelita Harapan, Tangerang, en co-founder of Sidharta Auctioneer in Jakarta, Bonnie Triyana, historicus en hoofdredacteur Historia.IDd in Jakarta, Marion Anker, junior conservator Geschiedenis Rijksmuseum.

Het team wordt geadviseerd door Aminudin T.H. Siregar, PhD. kandidaat Kunstgeschiedenis, Universiteit Leiden en Remco Raben, bijzonder hoogleraar koloniale- en postkoloniale literatuur- en cultuurgeschiedenis, Universiteit van Amsterdam en Elwin Hendrikse, collectiespecialist fotografie bij het Nationaal Archief.

De tentoonstelling, het boek en de programmering zijn het resultaat van samenwerking met vele experts onder wie historici, erfgoedexperts, cultureel ondernemers, kunstenaars, schrijvers, theatermakers, artiesten en musea.

Het tentoonstellingsontwerp is van Wilmotte & Associés, de grafische vormgeving is van Irma Boom Office. Duinzand geeft advies over het tentoonstellingsconcept en is verantwoordelijk voor de projecties.

Begunstigers

De tentoonstelling Revolusi! wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. De aanstellingen van de Indonesische conservatoren Amir Sidharta en Bonnie Triyana worden mogelijk gemaakt door het Johan Huizinga Fonds / Rijksmuseum Fonds. De programmering bij de tentoonstelling met ruimte voor dialoog wordt mede mogelijk gemaakt door vfonds en DutchCulture.

Onmisbare steun

Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het ontvangt. Meer dan ooit is duidelijk dat subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden essentieel zijn en blijven voor het Rijksmuseum.