Honderden gigantische mieren in het Rijksmuseum
Publicatiedatum: 16 september 2022 - 10:00
700 reuzenmieren van de Colombiaanse kunstenaar Rafael Gomezbarros zijn te zien in het Rijksmuseum, van plint tot plafond. Met Casa Tomada, zoals het kunstwerk heet, vraagt Gomezbarros aandacht voor het onderwerp migratie en gedwongen verplaatsing. De mieren staan symbool voor de ijver, veerkracht en samenwerking van mensen die gedwongen worden hun thuis achter te laten door politieke onrust, geweld, economische omstandigheden of klimaatverandering.
De installatie hoort bij de tentoonstelling Onderkruipsels, die gaat over de veranderende waardering en symbolische betekenis van kleine beestjes als padden, slangen, mieren en spinnen in de kunst en wetenschap. Casa Tomada is vanaf vandaag al in een gedeelte van het Rijksmuseum te zien, vooruitlopend op de tentoonstelling Onderkruipsels (30 september t/m 15 januari).
De tentoonstelling is mogelijk dankzij de Don Quixote Foundation via het Rijksmuseum Fonds.
Met mijn werk wil ik het beeld oproepen van reizigers en immigranten in verschillende steden. Ik gebruik daarvoor interventies in de openbare ruimte zodat er een interactie ontstaat met publiek, locatie en Casa Tomada. Ik wil op deze manier een gesprek op gang brengen over gevoelige kwesties als ontworteling en een nieuwe sociale orde.
Rafael Gomezbarros
Casa Tomada
De installatie Casa Tomada (House Taken) van Rafael Gomezbarros (1972, Santa Marta) bestaat uit honderden handgemaakte mieren van bijna een meter lang. De titel van het werk verwijst naar het gelijknamige korte verhaal van de Argentijnse schrijver Julio Cortázar uit 1946. In dit verhaal wordt een huis langzaam overgenomen, waardoor de bewoners vluchten. Gomezbarros stelt met zijn kunstinstallatie migratie en gedwongen verplaatsing van mensen centraal. Hij maakte het kunstwerk in reactie op de Colombiaanse burgeroorlog (1964-2016) waardoor miljoenen Colombianen hun huis hebben moeten verlaten. De lichamen van de mieren zijn gemaakt van een glasvezel afgietsel van menselijke schedels bedekt met Colombiaans zand. Deze zijn aan elkaar gebonden met repen katoen van t-shirts die gewoonlijk worden gedragen door de oorlog getroffen Colombiaanse boeren. De poten zijn gemaakt van takken van de geurende jasmijnboom waarmee tijdens de oorlog lichamen van slachtoffers werden bedekt om de geur te maskeren.
Casa Tomada is vanaf 2008 in verschillende landen en (politieke) contexten tentoongesteld, waaronder in Bógota, Manchester, Skåne, Santo Domingo, Santa Marta en Linz. Telkens krijgt de installatie nieuwe lagen van betekenis, afhankelijk van de lokale context.
Workshop
Rafael Gomezbarros heeft bij zijn installatie Casa Tomada een workshop voor kinderen gemaakt waarbij zij een eigen mier creëren van klei en takjes. Tijdens de workshop wisselen kinderen gedachtes uit over weg van huis (moeten) gaan en voor elkaar zorgen.
De workshop wordt vier keer gegeven, op 1 okt, 30 okt, 27 nov en 8 jan van 12 tot 15 uur. Op zaterdag 1 oktober is Rafael Gomezbarros er zelf bij. De workshop is gratis.
Rafael Gomezbarros
Informatie over Rafael Gomezbarros is te vinden via Gomezbarros home.
Ook te zien in het Rijksmuseum
Naast de tentoonstelling Onderkruipsels zijn vanaf 23 september de tentoonstellingen Document Nederland: Duurzaam/Tene/Sustain en vanaf 30 september Clara de neushoorn te zien.
