Scheepswrakvondsten nader onderzocht

Over het project

Het Rijksmuseum bezit een collectie scheepswrakvondsten van ca. 4.500 stuks, afkomstig van negen retourschepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). De wrakvondsten hebben de afgelopen tijd meer aandacht gekregen, onder andere door de inrichting van een vaste presentatie in de Special Collections en door een conserverings-/restauratieproject van de metalen objecten. Tevens wordt getracht in samenwerking met andere erfgoedinstellingen die VOC-wrakcollecties beheren het behoud, beheer en presentatie van deze meer op elkaar af te stemmen. Als aanbeveling in het (interne) rapport Wrakvondsten in het Rijksmuseum; evaluatie en koersbepaling voor de toekomst (2018) is het ‘opstellen van een (natuurwetenschappelijk) onderzoeksplan en het (laten) uitvoeren hiervan’ opgenomen.

Doel van het project

Het project beoogt kennis te vergroten over scheepswrakvondsten en daarmee in staat te zijn meer en betere verhalen aan onderzoekers en het publiek te vertellen. De afgelopen jaren zijn ten eerste de mogelijkheden voor natuurwetenschappelijk onderzoek enorm toegenomen, waardoor meer kennis over de samenstelling, herkomst en gebruik van objecten gegenereerd kan worden. XRF, chemische analyses en isotopenonderzoek zijn methoden die in dit kader toegepast kunnen worden. Daarnaast wordt (typologisch) onderzoek ter nadere determinatie van objecten uitgevoerd, zoals naar kleipijpen (zowel handelswaar als gebruiksgoed bemanning), gevulde wijnflessen, geschut/wapens en naturalia (‘exotische’ schelpen). Een derde doel is het verrichten van archiefonderzoek naar de respectievelijke schepen.

Gerelateerde publicaties

• Anon., ‘Het project de 'Witte Leeuw' : de catalogus van de ceramische wrakvondsten: The Ceramic Load of the 'Witte Leeuw'’ in Bulletin van het Rijksmuseum 30(1982), p. 210-211
• J.P. ter Brugge, Wrakvondsten in het Rijksmuseum; evaluatie en koersbepaling voor de toekomst (intern rapport 2018)
• J.H.G. Gawronski en J.B. Kist, Tvliegendhart. Rapport van de campagne 1982, Amsterdam 1983
• J.H.G. Gawronski en J.B. Kist, Tvliegendhart Rapport 1982–1983, Amsterdam 1984
• J.H.G. Gawronski, Bas Kist, Odilia Stokvis-van Boetzelaer, Hollandia Compendium. A contribution to the history, archaeology, classification and lexicography of a 150 ft. Dutch East Indiaman (1740-1750), Amsterdam 1992
• J.H.G. Gawronski, De Hollandia en de Amsterdam: Twee schepen en een bedrijf. Organisatie en materiële cultuur van de VOC in Amsterdam in de jaren 1740– 1750, Amsterdam 1994
• J.H.G. Gawronski, De equipagie van de Hollandia en de Amsterdam. VOC-bedrijvigheid in 18de-eeuws Amsterdam, Amsterdam 1996
• A.J. van der Horst, 'Met geene drooge oogen om tesien’. De ondergang van het VOC-retourschip ’t Vliegend Hart in 1735, Amsterdam 1991
• J.B. Kist, ‘Iets over een achttiende–eeuwse draaibas’, in Bulletin van het Rijksmuseum 23.2 (Amsterdam, 1975), p. 98–99
• J.B. Kist, ‘De "Witte Leeuw"’ in Bulletin van het Rijksmuseum 25 (1977), p.163-164
• J.B. Kist en J. Gawronski, Prijs der zee. Vondsten uit wrakken van Oostindiëvaarders, Amsterdam 1980
• J.B. Kist, ‘Sifflet van zilver, Nederland(?), vóór 1613.’, in Bulletin van het Rijksmuseum jrg. 37.3 (Amsterdam, 1989), p. 194–97
• A. Pol; H. Jacobi, G. van Enckevort en P. Brouwers, De schat van het "Vliegend Hert" : compagniesgeld en smokkelgeld uit een VOC-schip, Leiden 1993
• C.L. van der Pijl-Ketel, The Ceramic Load of the ‘Witte Leeuw’(1613), Amsterdam 1982
• R. Sténuit, ‘De "Witte Leeuw". De schipbreuk van een schip van de V.O.C. in 1613 en het onderwateronderzoek naar het wrak in 1976’ in Bulletin van het Rijksmuseum 25(1977), p. 165-178
• R. Sténuit, ‘Le Witte Leeuw. Fouilles sous-marines sur l’épave d’un navire de la compagnie Hollandaise des Indes Orientales, coulé en 1613 a l’ile de Sainte-Hélene, in Bulletin van het Rijksmuseum 25, Nr. 4 (1977), p.193-200