Tentoonstelling Vincent Mentzel in Rijksmuseum
Publicatiedatum: 15 december 2021 - 09:00
In het Rijksmuseum opent op 28 januari 2022 de tentoonstelling Vincent Mentzel. Meer dan 75 originele afdrukken van zijn foto’s zijn te zien. Ze geven een overzicht van het belangrijkste werk van één van de meest beeldbepalende fotografen van Nederland. Vincent Mentzel (1945) is de nestor van de Nederlandse nieuwsfotografie en door zijn werk voor NRC Handelsblad vielen zijn foto’s wekelijks of zelfs dagelijks in gedrukte vorm in heel Nederland op de mat. De tentoonstelling in het Rijksmuseum laat zijn veelzijdigheid zien én belicht de praktijk van de fotojournalistiek.
Ik ben heel trots op deze tentoonstelling in het Rijksmuseum, dat mijn foto’s te zien zijn tussen zoveel schoonheid. Het is ongelofelijk eervol dat mijn foto’s zijn opgenomen in de collectie. Door het actief verzamelen van fotografie erkent het Rijksmuseum dat fotografie onlosmakelijk verbonden is met de collectie schilderkunst, beeldhouwkunst, tekeningen en boeken.
Vincent Mentzel
Bijna veertig jaar lang was Mentzel de staffotograaf van NRC Handelsblad. Hij deed in beeld verslag van het binnenlandse en buitenlandse nieuws. Daarnaast maakte hij vele reisreportages in het buitenland. Hij werkte in onder meer Iran, Portugal, Tibet, Suriname en China. Voor zijn foto’s ontving hij verschillende onderscheidingen, waaronder de eerste prijs in de categorie ‘Nieuws’ van de World Press Photo. Ook was hij tweevoudig winnaar van de Zilveren Camera.
Thema’s
De Haagse politiek was zijn eerste belangrijke onderwerp. Mentzel zag het Binnenhof als een arena waar het gevecht over de inrichting van de samenleving werd gevoerd. Hij liet het politieke bedrijf van de spelers van toen zien: Den Uyl, Van Agt, Wiegel, Lubbers, maar hij volgde ook de mensen die de straat opgingen. Het was een afmattende, zinderende tijd vol debat, conflict en - duidelijk zichtbaar op zijn foto’s - drama. Mentzel was daarnaast als buitenlandjournalist veel op pad. Hij bezocht China 16 keer en zag het voor zijn ogen veranderen: van het regime van Mao in 1973 tot de Bende van Vier, tot de bloedig onderdrukte studentenopstanden op Tiananmen Square van mei en juni 1989.
Ommekeer
Aan het begin van zijn lange carrière was de fotojournalistiek nog een ondergeschoven kindje. Mede dankzij de inzet van Mentzel groeide het uit tot een krachtig medium met artistieke mogelijkheden. Aan het eind van zijn carrière kwam er een tweede ommekeer. Fotojournalisten verloren hun alleenrecht op het fotograferen van nieuws. Door opkomst van de smartphone en sociale media was iedereen ineens fotojournalist. En vandaag de dag ligt de vrije journalistiek, ook voor persfotografen, opnieuw onder vuur. Zo kreeg onlangs een persfotograaf tijdens corona-rellen in Rotterdam nog meerdere klappen, omdat zijn aanwezigheid niet werd gewaardeerd.
Fonds op naam
De fotojournalistiek heeft in de museale wereld aan prestige gewonnen, maar het historische onderzoek ernaar staat nog altijd in de kinderschoenen. In 2012 heeft Vincent Mentzel bij het Rijksmuseum een Fonds op Naam opgericht ter bevordering van het wetenschappelijk onderzoek naar fotojournalistiek. Dankzij zijn fonds wordt deze categorie binnen de fotocollectie van het Rijksmuseum beter zichtbaar gemaakt voor het grote publiek, en worden internationale kennisuitwisseling en onderzoek op dit terrein aangemoedigd.
Beheer
Het Rijksmuseum in Amsterdam en het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam beheren als nationale musea gezamenlijk zijn werk. Mentzel bracht zijn archief van ongeveer 600.000 negatieven, contactvellen en kleurendia’s onder bij het Nederlands Fotomuseum. Het Rijksmuseum verwierf in 2011 ruim 2300 originele foto afdrukken, mede dankzij steun van de VriendenLoterij (voorheen BankGiro Loterij). Het onderzoek en de conservering zullen de komende jaren verder ter hand worden genomen. Zo komt zijn levenswerk beschikbaar voor iedereen die kennis wil nemen van zijn krachtige beelden en de visuele verhalen uit de late 20ste eeuw.
Audiotour
Vincent Mentzel geeft in een korte audiotour zelf uitleg bij de foto’s. Deze tour is ook online te volgen via de website van het Rijksmuseum.
Boek
In samenwerking met Museum Hilversum en het Nederlands Fotomuseum, verschijnt op 10 december 2021 de publicatie Vincent Mentzel. Foto’s (232 pagina’s, ISBN 978-94-6208-687-6, €19,50). Naast een selectie van zijn foto’s bevat het boek teksten van Arnon Grunberg, Mattie Boom, Birgit Donker en Nicole Robbers. Het boek is vanaf 10 december te koop in de (online) Rijksmuseumwinkel en in de boekhandel.
Het boek is gerealiseerd met steun van het door het Prins Bernhard Cultuurfonds beheerde Charema Fonds voor geschiedenis en kunst, het Frederik Mullerfonds, en het Vincent Mentzel Fonds/Rijksmuseum Fonds.
Onmisbare steun
Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het mag ontvangen. Subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden essentieel zijn en blijven voor het Rijksmuseum.
