Katrien Keune benoemd tot bijzonder hoogleraar Moleculaire Spectroscopie
Publicatiedatum: 30 september 2021 - 09:00
Dr. Katrien Keune, hoofd Science van het Rijksmuseum, is benoemd tot bijzonder hoogleraar Moleculaire Spectroscopie aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Keune geeft leiding aan de natuurwetenschappers van het Rijksmuseum en is onder meer verantwoordelijk voor het natuurwetenschappelijk onderzoek tijdens Operatie Nachtwacht. Als hoogleraar richt Keune zich met name op de toepassing van moleculaire spectroscopie bij de studie van historische verven en hun degradatie. De leerstoel is ingesteld namens de Stichting John van Geuns Fonds.
Katrien Keune is een van de gezichtsbepalende Nederlandse onderzoekers op het snijvlak van kunstgeschiedenis en natuurwetenschap. Al sinds haar promotieonderzoek zet ze scheikundige expertise in om cultureel erfgoed op verantwoordelijke wijze te behouden en de kunsthistorische interpretatie te verrijken en te verbeteren. Haar aandacht gaat daarbij vooral uit naar complexe processen in verf. Als hoogleraar hoopt Keune het nog jonge onderzoeksveld naar de chemische aspecten van schilderijen en geschilderde objecten tot volle wasdom te brengen en daarbij fundamentele inzichten te verbinden met toepassingsgericht onderzoek.
Hoe schilderijen veranderen
Moleculaire spectroscopie maakt het mogelijk om met behulp van licht en allerlei vormen van straling (zoals UV-, infrarood- en röntgenstraling) de verf van schilderijen te analyseren. Dit levert zeer gedetailleerde informatie over de gebruikte materialen en brengt de aanwezige chemische elementen en moleculen in kaart. In combinatie met laboratoriumonderzoek naar verfveroudering helpt dit inzichtelijk te maken hoe verflagen in de loop van de tijd veranderen en degraderen. Zo biedt het onderzoek van Keune een wetenschappelijke verklaring voor het veranderende uiterlijk van schilderijen in de loop der tijd. Het vormt daarnaast een wetenschappelijke basis voor de ontwikkeling van nieuwe, verfijnde methoden voor reinigings- en conserveringsbehandelingen, en biedt nieuwe inzichten voor de verbetering van het museumklimaat. Ook biedt het onderzoek aanknopingspunten voor een analyse van de herkomst, de handel en het gebruik en samenstelling van de historische verfmaterialen (zoals pigmenten en bindmiddelen). Deze kennis is weer van belang voor de kunsthistorische interpretatie van de werken.
Leerstoel
De bijzondere leerstoel Moleculaire Spectroscopie is ingesteld door de Stichting John van Geuns Fonds. Dit werd in 1957 opgericht ter nagedachtenis aan de naamgever, die actief was in de petrochemie en bijzondere interesse had in de wisselwerking tussen licht en materie. Met een aanstelling van een dag per week voor een periode van vijf jaar is Katrien Keune de achtste John van Geuns hoogleraar sinds 1969. De leerstoel is ondergebracht bij de groep voor Moleculaire Fotonica bij het Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences van de UvA en valt binnen het focusgebied Chemistry of Complex Systems and Materials.
Over Katrien Keune
Katrien Keune studeerde scheikunde aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ze deed promotieonderzoek bij het AMOLF instituut in Amsterdam, waarop ze in 2005 aan de UvA promoveerde. Ze was postdoc onderzoeker bij AMOLF, de National Gallery in Londen en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amsterdam. Ze werkte als onderzoeker bij de Technische Universiteit Delft en bij het Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences van de UvA. In 2015 trad ze in dienst bij het Rijkmuseum waar ze sinds 2019 werkzaam is als hoofd van het natuurwetenschappelijk onderzoek. Sinds 2018 heeft Keune een deeltijdaanstelling als universitair hoofddocent bij de UvA.
