Publicatiedatum: 27 oktober 2021 - 10:00

Televisiepresentator Beau van Erven Dorens heeft vanmorgen in het Rijksmuseum een foto onthuld van een van zijn voorouders, Walter van Erven Dorens (1830-1860). De foto is gemaakt tussen 1852 en 1860 in San Francisco en is één van de oudst bekende fotoportretten van een Nederlander in de Verenigde Staten. Het gaat om een ingekleurde daguerreotypie van zeer hoge kwaliteit. De foto is met steun van Baker McKenzie aangekocht door het Rijksmuseum op een veiling in de VS. Na onderzoek bleek het te gaan om een familielid van de bekende presentator. De foto is de komende zes weken voor het publiek te zien.

Het is geweldig dat een stukje familiegeschiedenis opduikt in het Rijksmuseum. De zelfverzekerdheid waarmee Walter poseert is heel mooi om te zien. Hij was pas begin twintig toen deze foto werd gemaakt, maar het zelfvertrouwen spat ervan af. Dat avontuurlijke is wel kenmerkend voor onze familie.

Beau van Erven Dorens

Walter van Erven Dorens

De identiteit van de man is te achterhalen dankzij zijn uniform. Op zijn riem staat namelijk de naam van zijn brandweercorps, Sansome. Op zijn helm staan zijn initialen WVED. Uit archiefonderzoek blijkt dat het gaat om Waltherus Bernardus Alexander Joannes van Erven Dorens die in 1830 in Amsterdam is geboren. In 1851 emigreert Walter naar de VS en in 1857 neemt hij de Amerikaanse nationaliteit aan. In San Francisco runt hij een Liquor Saloon en is hij lid van de vrijwillige brandweer.

Zeldzaam is de pose van Walter: ten voeten uit, wat niet veel mensen deden. Walter poseert trots als lid van de vrijwillige brandweer, kort nadat zijn woonplaats San Francisco grotendeels in de as is gelegd. Toen hij in 1849 in Amsterdam voor militaire dienst werd gekeurd, werd aangetekend dat hij een lichamelijk gebrek had. Wat dat gebrek precies was, is niet vermeld, maar het weerhield hem er niet van in San Francisco bij de brandweer te gaan.

Walter sterft op dertigjarige leeftijd in India, waar hij mogelijk als stationschef werkte. Walter heeft geen kinderen. Hij is een neef van de betovergrootvader van Beau van Erven Dorens.

Zeer bijzonder is dat we bij dit portret het levensverhaal van een vroege Amerika-ganger hebben kunnen achterhalen. Van de meeste mensen op foto’s uit deze periode weten we niet wie erop staat. Een dergelijke oude foto van zo’n goede kwaliteit kom je zelden tegen en dan ontdek je ook nog dat er zo’n mooi familieverhaal achter zit. Ik ben heel blij dat we deze foto in onze collectie kunnen opnemen zodat nu iedereen ervan kan genieten. Daguerreotypie

Hans Rooseboom, conservator fotografie Rijksmuseum

Daguerreotypie

De foto is een daguerreotypie van uitzonderlijke kwaliteit. Een daguerreotypie is de oudste vorm van fotografie waarbij de foto wordt gemaakt op een verzilverde koperen plaat. Omdat deze vorm van fotografie zonder negatief werkt, verschijnt de geportretteerde in spiegelbeeld op de plaat en is het niet mogelijk meerdere afdrukken te maken. Om de foto te kunnen nemen moet de geportretteerde lang stilstaan.

Daguerreotypieën zijn zeldzaam omdat het maken van een foto zo duur was dat slechts weinig mensen het zich konden veroorloven. Deze foto zit in een met leer beklede cassette, voorzien van vergulde decoraties en is met de hand gedeeltelijk ingekleurd: de uniformjas en de wangen zijn met rood verlevendigd.

Fotocollectie Rijksmuseum

De fotocollectie van het Rijksmuseum bestaat uit circa 150.000 foto’s. Ze komen uit de 19de, 20ste en 21ste eeuw en uit binnen- en buitenland. Het is de ambitie om de gehele geschiedenis van de fotografie in beeld te brengen. Het gaat daarbij om erkende meesterwerken van topfotografen en ook om toepassingen in reclame, mode, journalistiek en wetenschap. De fotografiecollectie van het Rijksmuseum is dankzij de genereuze steun van partner Baker McKenzie, particuliere begunstigers en institutionele fondsen tot stand gekomen en uitgegroeid tot een internationaal toonaangevende verzameling met werk van onder anderen Ed van der Elsken, Anna Atkins, Julia Margaret Cameron, Rineke Dijkstra, Robert Mapplethorpe, Robert Capa en William Klein. Vaak gaat het om unieke exemplaren waarvan maar één of een handvol originele vintage afdrukken bestaan.