Landschappen uit eigen collectie in Rijksmuseum Schiphol

Onveranderlijk

Tot 1850 wordt de natuur gezien als sterk en onveranderlijk: het was nauwelijks voorstelbaar dat de mens hier een blijvende invloed op zou kunnen hebben. Kunstenaars schilderen de natuur vol drama en contrasten, zoals te zien is in Landschap bij naderend onweer van Willem Roelofs (1850). Ook componeren ze idyllische landschappen, bijvoorbeeld Barend Cornelis Koekkoek die in zijn Landschap bij opkomende regenbui (ca. 1825-1829) herders in weidse velden laat genieten van een eenvoudig en vreedzaam leven.

Industriële revolutie

Dat beeld verandert totaal na de Industriële Revolutie. De mens begint met een intensieve exploitatie van de natuurlijke bronnen, de natuur treedt terug om plaats te maken voor landbouwgrond en groeiende steden. Veel kunstenaars willen ontsnappen aan de drukte en trekken naar het platteland. Voorbeelden daarvan zijn Landschap in Drenthe van Julius van de Sande Bakhuyzen (1882) en Landschap bij Kortenhoef van Paul Joseph Constantin Gabriël (1877).

Verftube

Met moderne schildersmaterialen, zoals de verftube en de draagbare ezel, is het veel makkelijker om buiten te schilderen. Voor het eerst beelden kunstenaars direct af wat ze voor zich zien. Ze focussen op details zoals de reflectie van licht in het water, en op natuurelementen zoals zand en sneeuw. Dat laatste is heel mooi te zien in Anton Mauves schilderij Winter in de Scheveningse bosjes (ca. 1870-1888).

Idealiseren

Eind 19de eeuw gaan schilders er weer toe over om de natuur te idealiseren. Niet om haar indrukwekkend en sterk te doen lijken, maar juist om een gevoel over te brengen van nostalgie en rust. Dit zien we onder meer terug in intiem soort landschap: de tuin, zoals in Tuinhoek met Oost-Indische kers van Richard Roland Holst (1891)

Publicatie

De geschiedenis van de Nederlandse landschapschilderkunst is ook te lezen in Spiegel van de werkelijkheid. 19e-eeuwse schilderkunst in Nederland. In dit standaardwerk biedt Jenny Reynaerts, senior conservator schilderkunst van het Rijksmuseum, een actueel overzicht van de Nederlandse 19e-eeuwse schilderkunst.

Rijksmuseum Schiphol

Het Rijksmuseum is in 2002 het allereerste kunstmuseum met een dependance op een luchthaven. Reizigers kunnen het museum daar 24 uur per dag gratis bezoeken. De dependance ligt tussen Lounge 2 en 3 achter de veiligheidscontrole op Amsterdam Airport Schiphol.

Onmisbare steun

Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het ontvangt. Subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden zijn essentieel voor het Rijksmuseum

Deze presentatie op Rijksmuseum Schiphol wordt mogelijk gemaakt door ING en Amsterdam Airport Schiphol.