Vrouwen van het Rijksmuseum
For everyone a story
Welke sporen hebben vrouwen achtergelaten in de Nederlandse geschiedenis en hoe is dit zichtbaar in de Rijksmuseumcollectie? Dat is de overkoepelende hoofdvraag van dit onderzoeksprogramma en de gerelateerde acties van de werkgroep Vrouwen van het Rijksmuseum. Het project vindt plaats in de periode 2021 tot 2026.
Doel van het project
De werkgroep Vrouwen van het Rijksmuseum is opgericht om vanuit een genderperspectief de objecten in de collectie te onderzoeken en de verhalen die hierbij naar boven komen te ontsluiten voor publiek. Het doel is een completer verhaal van de geschiedenis met daarin meer aandacht voor vrouwen.
De start is het inventariseren van vrouwelijke verhalen in de vaste presentatie en vervaardigers in de collectie. Tot op heden was er in de collectiedatabase geen onderscheid gemaakt in gender. Het is een groot en veelomvattend onderzoek aangezien het om meer dan 1 miljoen objecten gaat. Een eerste resultaat is de presentatie Vrouwen op papier met zo'n 70 werken van vrouwelijke kunstenaars uit het prentenkabinet. Naast de inventarisatie is er ook aandacht voor het levensverhaal van afgebeelde vrouwen en kijken we naar de instituutsgeschiedenis van het Rijksmuseum, waarin vrouwelijke verzamelaars, opdrachtgevers en voormalige medewerkers een grotere rol hebben gehad dan gedacht.
2 JAAR VROUWEN VAN HET RIJKSMUSEUM
- Sinds de start van de werkgroep zijn er ca. 17 werken van vrouwelijke kunstenaars te zien in de vaste presentatie, waaronder op de Eregalerij
- 2 onderzoekers zijn aangesteld voor de inventarisatie en casestudy's, bijvoorbeeld naar de substantiële groep vrouwelijke uitgeverijen van prenten
- Meerdere tentoonstellingen en presentaties zijn georganiseerd, zoals Barbara Hepworth in de Rijksmuseumtuinen (zomer 2022), Vrouwen op papier (t/m 30 mei 2023) en Irma Boom: kunst + boeken (t/m 7 mei 2023) en Moderne Japanse prenten die Elise Wessels schonk via Stichting Für Elise (t/m 16 april 2023)
- Nieuwe kunstwerken zijn verworven, van onder anderen Charley Toorop, George Sand, Saar de Swart en Thérèse Schwartze plus een schilderij van Suze Robertson in langdurig bruikleen.
- 6 nieuwe audiotourstops in 9 talen bij werken van o.a. Catharina van Hemessen en Judith Leyster, en glazen met portretten van Elisabeth Wolff en Agatha Deken
- Podcastafleveringen over onder andere bloemschilder Henriëtte Knip, borstvoeding in de 18de eeuw, reformkleding, en prentmaker Maria Catharina Prestel
SYMPOSIUM
Jaarlijks is er een internationaal symposium onder de titel Women in the Museum om de belangrijkste ontwikkelingen in het museale veld te delen en kennis uit te wisselen. De volgende editie is gepland in maart 2024.
GERELATEERDE PUBLICATIES
Themanummer The Rijksmuseum Bulletin
Themanummer The Rijksmuseum Bulletin, verwacht 2025, nr 1.
Collectieboek Vrouwen van het Rijksmuseum, verwacht 2026.
Werkgroep Vrouwen van het Rijksmuseum
Medewerkers
Voorzitter van de werkgroep is Jenny Reynaerts. Sinds 1 maart 2023 wijdt Reynaerts zich als conservator geheel aan het onderwerp vrouwen in de kunst en geschiedenis.
Laurien van der Werff, wetenschappelijk onderzoeker werken op papier
Marion Anker, wetenschappelijk onderzoeker geschiedenis.
Samenwerkingen
Samenwerking Rijksmuseum en Universiteit van Amsterdam:
- BA-werkgroep ‘“De vrouw van”: Pendantportretten uit het Rijksmuseum, 1600-1700’ onder leiding van dr. Judith Noorman, 2022
- BA-werkgroep ‘Moderne kunst als emancipatie. Vrouwelijke verzamelaars in de Nederlandse museale context, 1880-1980’ onder leiding van dr. Rachel Esner, 2022
- MA Arts of the Netherlands: onderzoeksstage in samenwerking met het VIDI-project The Female Impact, onder leiding van Judith Noorman.
Samenwerking Rijksmuseum, RKD/Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Universiteit van Amsterdam, Museum Boijmans van Beuningen en Stedelijk Museum Amsterdam:
- Platform De andere helft. Vrouwen in de Nederlandse kunstwereld 1780-1980
Samenwerking Rijksmuseum en Vrije Universiteit, Amsterdam:
- MA Kunst & Cultuurwetenschappen: ‘Kunst, Markt en Connaisseurschap’ onder leiding van Mayken Jonkman MA, tevens conservator 19de-eeuwse schilderijen Rijksmuseum, 2023-2024
Vrouwen van het Rijksmuseum wordt mede mogelijk gemaakt door CHANEL, het Susi Zijderveld Fonds, het Familie Krouwels Fonds, het Machteld Vos & Willem Sijthoff Fonds, het Heleen Dura- van Oord Fonds, het Kind Courage Monique Maarsen Fonds, Het Familie Staal Fonds, het Karin van Leeuwen Fonds en het ‘Vrouwen van het Rijksmuseum’ Fonds.
