Brazielhout, inheems kennis en extractivisme
Visualisatie van de natuur in het 16e- en 17e-eeuwse Brazilië
This project reconstructs Dutch participation in the 16th- and 17th-century brazilwood trade through objects and archival materials in the Rijksmuseum’s collection, and explores how Dutch landscape painting enabled European extraction of this resource.
OVER HET PROJECT
De beeldcultuur speelde een essentiële rol bij het mogelijk maken van de Europese winning van grondstoffen in de koloniale Amerika’s, en faciliteerde de transformatie van nieuwe omgevingen in 'handelswaar' en inheemse volkeren in 'arbeidskrachten'. Mijn project onderzoekt de 16de- en 17de-eeuwse brazielhoutwinning en de representatie van het Braziliaanse tropische regenwoud in Nederlandse media: kaarten, geïllustreerde boeken, toneelstukken, archiefmateriaal en stoffen. Meer dan andere grondstoffen werd brazielhout, een rood hardhout dat werd gebruikt voor het maken van pigmenten en verfstoffen, geassocieerd met de kwetsbare positie van de Europeanen in de Nieuwe Wereld. De succesvolle oogst ervan was afhankelijk van inheemse kennis en gespecialiseerde arbeid. In het Rijksmuseum heb ik twee belangrijke onderzoeksdoelen. Ten eerste zal ik de materiële geschiedenis van brazielhout onderzoeken door middel van het bestuderen van objecten uit de collectie van het Rijksmuseum. Dit onderzoek omvat een verkenning van het Rasphuis, een Amsterdamse gevangenis, waar gevangenen brazielhout tot poeder verwerkten als onderdeel van een resocialisatieprogramma door middel van werk. Ten tweede zal ik de collectie schilderijen van Frans Post van het Braziliaanse oerwoud en zijn inheemse bewoners bestuderen, met als doel de Europese houding tegenover de natuur te deconstrueren en de essentiële rol van de inheemse bevolking bij koloniale ontmoetingen te benadrukken.
DOEL VAN HET PROJECT
Mijn project wordt onderdeel van mijn proefschrift, dat de brazielhoutindustrie en de representatie van de Braziliaanse natuur in een breder Europees kader plaatst. In een tijd waarin de versoepeling van de milieuvoorschriften leidt tot de massale vernietiging van de Braziliaanse tropische bossen, legt dit onderzoek nieuwe verbanden tussen de geschiedenis van de kunstproductie, Europese kolonisators, inheemse volkeren en het milieu.
Researchers
Erin Wrightson
e.wrightson@rijksmuseum.nl
Dr. Anton C.R. Dreesmann Fellow
Stephanie Archangel
Conservator geschiedenis
Research Advisor