Direct naar de inhoud

Rembrandts impasto

Het recept dat Rembrandt gebruikte voor een van zijn beroemdste technieken

Rembrandt staat bekend om zijn impasto-techniek: dikke verf die op het doek wordt aangebracht om een opvallende driedimensionale structuur te verkrijgen. Door middel van reologiestudies – onderzoek naar hoe vloeistoffen stromen – achterhalen we de exacte formulering die Rembrandt in zijn atelier gebruikte.

Over het project

Voor dit project werken we samen met AkzoNobel, hoofdpartner van Operatie Nachtwacht. Hoewel de materialen gebruikt voor impasto bekend zijn, is het nog steeds een raadsel wat het precieze recept was dat Rembrandt gebruikte om verf te maken die zeer dik kan worden aangebracht. Hoewel in recent onderzoek de precieze kristalstructuur in de samenstelling van impasto is onderzocht met nieuwe hypotheses als resultaat, blijven veel vragen die verband houden met de reologie, de stromingseigenschappen, van de verf onbeantwoord. Reologiestudies op zorgvuldig ontworpen modelmonsters zijn erop gericht eindelijk het geheim van de meester te onthullen.

Doel van het project

In dit project worden historische verfformuleringen nagemaakt. Verschillende parameters zullen onderzocht worden, zoals de aard van het organische bindmiddel, de grootte van de pigmentdeeltjes of de aanwezigheid van toevoegingen om de eigenschappen van de verf te beïnvloeden. De reologie van deze verven wordt vervolgens uitgebreid geanalyseerd. Het uiteindelijke doel is om de ‘ideale’ eigenschappen te achterhalen die de verf moet hebben om impasto te bereiken. Hiermee kan een volgende stap worden gezet in de kennis over Rembrandts materialen en technieken.

Medewerkers

Katrien Keune
Hoofd Science
k.keune@rijksmuseum.nl

Victor Gonzalez
Onderzoeker
v.gonzalez@rijksmuseum.nl

Gerard van Ewijk
AkzoNobel

Petria Noble
Hoofd restauratieatelier schilderijen
p.noble@rijksmuseum.nl

Samenwerkingen en sponsors

Dit onderzoek wordt gefinancierd door AkzoNobel, Hoofdpartner van Operatie Nachtwacht.

Een samenwerking met het LAMS (Sorbonne University, Parijs, Frankrijk) werd gestart om de meest fundamentele aspecten van de reologie van het loodwit-pigment aan te pakken.

Gerelateerde projecten

Publicaties