Direct naar de inhoud

Panorama (XXL)

Conservering en onderzoek van een op papier geschilderd panoramalandschap

In de zomer van 2022 was in het Rijksmuseum een schitterend panorama van 23 meter lang en 180 cm hoog te zien. De herkomst en functie van het panorama werden onderzocht.

Over het project

Tijdens de voorbereiding van de verhuizing van het Depot in Lelystad naar het nieuwe Collectiecentrum Nederland in Amersfoort werden zes opgerolde Europese landschappen gefotografeerd, die waarschijnlijk sinds 1962 niet meer waren uitgerold. De panorama’s zijn vermoedelijk in het midden van de 19de eeuw gemaakt. Twee zijn gedrukt op een handgeschilderde achtergrond en zijn hoogstwaarschijnlijk afkomstig van de Franse firma Zuber & Cie. De andere vier zijn geheel met de hand geschilderd. Het is onbekend wie deze panorama’s heeft gemaakt en waartoe ze hebben gediend. Het onderzoek spitst zich vooral toe op het grootste panorama, van 23 meter lang, dat een schitterend, volledig handgeschilderd, mediterraan landschap weergeeft.

Doel van het project

Ter voorbereiding op de tentoonstelling XXL-Papier (zomer 2022) werd de herkomst en functie van het panorama onderzocht, waarvoor zowel kunsthistorisch- en archiefonderzoek als materiaal-technisch onderzoek noodzakelijk was. Daarnaast werd het panorama schoongemaakt en geconserveerd - met name de plekken die zijn aangetast door vocht en schimmel.

Gerelateerde evenementen

  • Tentoonstelling XXL-papier in het Rijksmuseum in de zomer van 2022.

Medewerkers

Maud van Suylen
Junior conservator tekeningen
m.van.suylen@rijksmuseum.nl

Femke Coevert
Restaurator papier
f.coevert@rijksmuseum.nl

Aafke Weller
Voormalig junior restaurator papier

Dafne Diamante
Voormalig junior restaurator papier

Idelette van Leeuwen
Hoofd restauratie-atelier papier en foto’s
i.van.leeuwen@rijksmuseum.nl

Leila Sauvage
Restaurator papier/Onderzoeker
l.sauvage@rijksmuseum.nl

Katrien Keune
Hoofd science
k.keune@rijksmuseum.nl

Partners en sponsoren

De restauratie van het panoramalandschap is mogelijk gemaakt dankzij het Bank ten Cate & Cie. Fonds/Rijksmuseum Fonds.

Publicaties

Het panorama tijdens fotografie in Lelystad, 2018.

1 | 12

Een deel van het meditterane landschap.

1 | 12

Om te onderzoeken welke kleuren zijn gebruikt, wordt X-ray fluorescentie analyse uitgevoerd.

1 | 12

Droog reinigen van de gouache-schildering op papier.

1 | 12

Een naad in de katoenen doublure wordt losgetornd.

1 | 12

De katoenen doublure wordt deels verwijderd om het object te kunnen behandelen.

1 | 12

Het stabiliseren en herstellen van een scheur.

1 | 12

Een restaurateur die bezig is met een behang Een restaurateur die bezig is met een behang

De vlekken worden visueel afgezwakt door een dunne laag lijm aan te brengen met een airbrush.

1 | 12

Verstevigen van het door schimmel aangetaste papier.

1 | 12

Gereedschap voor papierrestauratie.

1 | 12

Verstevigen van het door schimmel aangetaste papier.

1 | 12

Doubleren van het object, ter versteviging, met Japans papier en tarwestijfsel.

1 | 12

Afbeeldingen