Nederlandse marqueterie
Vergelijkend technisch onderzoek van een belangrijke groep eind-17de-eeuwse meubelen
Het project onderzoekt de verschillende constructiemethodes van 17de-eeuwse kasten en tafels versierd met marqueterie (inlegwerk) van bloemboeketten of geometrische patronen, zoals die van Jan van Mekeren, de bekendste meubelmaker uit die tijd.
Over het project
De afdeling meubelrestauratie doet vanaf 1995, toen de belangrijkste meubelen met bloemenmarqueterie van het Rijksmuseum werden gerestaureerd, onderzoek naar materiaal-technische eigenschappen en wijze van constructie van deze groep. Afgezien van Jan van Mekeren zijn er geen meubelen toegeschreven aan specifieke meubelmakers. Inmiddels zijn er zo’n 75 marqueteriemeubelen uit het einde van de 17de eeuw onderzocht. Opmerkelijk zijn de grote overeenkomsten, maar ook grote verschillen in constructie, marqueterie en profiellijsten. Deze geven aan dat er veel verschillende meubelmakers waren die de meubelen vervaardigden. Overeenkomsten kunnen wijzen op de vervaardiging door dezelfde meubelmaker, waardoor het misschien in de toekomst mogelijk wordt een naam te verbinden aan groepen meubelstukken.
Doel van het project
Door middel van onderzoek naar materialen en constructietechnieken wordt inzicht verkregen in de methoden die de verschillende, vaak nog anonieme, meubelmakers gebruikten in Nederland in de 17de eeuw. Ondanks de vrij uniforme vormentaal van de meubelen, gekenmerkt door grote vlakke delen versierd met marqueterie en relatief kleine profiellijsten, zijn er verrassend veel verschillen in de manier waarop onderdelen van de meubelen geconstrueerd zijn. Op basis van overeenkomsten en verschillen kunnen meubelen in diverse groepen ingedeeld worden. Op deze manier ontstaat een gedetailleerd beeld van het meubelmakersambacht in de 17de eeuw.
Gerelateerde evenementen
- Masterclass 'The construction of flat decorated doors of Dutch seventeenth-century cabinets', Rijksmuseum, 4 - 7 oktober 2010.
Medewerkers
Paul van Duin
Hoofd restauratie-atelier Meubelen
p.van.duin@rijksmuseum.nl
Iskander Breebaart
Senior restaurator meubelen
i.breebaart@rijksmuseum.nl
Elise Andersson
Junior restaurator meubelen (tot 11-2020)
Partners en sponsoren
- Kasteel Amerongen
- National Trust
- Amsterdam Museum
- Centraal Museum
Publicaties
- P. van Duin, ‘Panels in Furniture: Observations and Conservation Issues’, in: Facing the Challenges of Panel Paintings Conservation: trends, treatments and training (17-18 May 2009), Los Angeles, The Getty Conservation Institute, (2011), pp. 92-103.
- I.L. Breebaart, ‘A structural approach to a complex conservation of two late 17th-century cabinets-on-stand in the collection of the Rijksmuseum in Amsterdam’, in: Restoring Joints, Conserving Constructions. Proceedings Tenth International Symposium on Wood and Furniture Conservation, Stichting Ebenist, Amsterdam, (2012) pp. 82-93.
- P. van Duin, ‘The construction of flat decorated doors of Dutch seventeenth-century cabinets. Report of a master class’, in: Restoring Joints, Conserving Structures. Proceedings Tenth International Symposium on Wood and Furniture, Stichting Ebenist, Amsterdam (2012) pp. 121-143.
- P. van Duin en I. Breebaart, ‘The construction of late-17th-century Netherlandish furniture: Typology, materials, authorship and durability’, in ICOM-CC 18th Triennial Conference Preprints, Kopenhagen 4-8 september 2017, Parijs (International Council of Museums) (2017), art. 2105.
- P. van Duin, ‘Verdeckte Holzkonstruktionen. Untersuchungen an marketierten Türen niederländischer Kabinettschränke aus dem 17. Jahrhundert’, in Die Kunst der Ebenisten. Quellenstudien, technologische Untersuchungen und innovative Verfahren in der Holzrestaurierung. Potsdamer Beiträge zur Konservierung und Restaurierung 5, Potsdam (2017) pp. 18-33.
